Phương Pháp Dạy Học Thể Thao Tự Chọn Môn Bóng Chuyền Trong Trường Thcs
A. PHẦN MỞ ĐẦU
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1/ Cơ sở lý luận:
Để thực hiện tốt nghị quyết Trung Ương II khóa VII & nghị quyết
Trung Ương II khóa VIII tháng12/ 1996 về việc đổi mới phương pháp
dạy học với mục đích: phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng
tạo của học sinh:
- Bồi dưỡng phương pháp tự học, tự sáng tạo.
Rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
- Tác động đến tình cảm đem lại niềm vui hứng thú học tập cho
học s inh.
Qua việc thực hiện thay sách giáo khoa các lớp khối THCS là một bước
ngoặt, bước tiến mới trong công cuộc đổi mới nền giáo dục nước ta,
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Muốn vậy đòi hỏi người
thầy phải đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với nhu cầu đổi
mới giáo dục. Để góp phần thực hiện mục tiêu "Đào tạo học sinh thành
những con người năng động, độc lập, sáng tạo tiếp thu được những tri
thức khoa học, kĩ thuật hiện đại, biết vận dụng tìm ra các giải pháp hợp
lí cho vấn đề trong cuộc sống của bản thân & của xã hội". Bộ môn thể
dục cũng như các bộ môn khác ở THCS đang cố gắng đổi mới
phương pháp dạy học phù hợp với các đối tượng HS.
2/ Cơ sở thực tiễn.
1
Qua nhiều năm thực tế giảng dạy điều mà tôi trăn trở là làm thế
nào để học sinh tiếp cận với bộ môn thể dục và đặc biệt là sở thích của
các em là môn thể thao gì. Để từ đó có sự yêu thích say mê môn học.
Đối với tiết dạy về thể dục Giáo viên có thể áp dụng nhiều
phương pháp khác nhau.
Sau khi xem xét cân nhắc, dựa vào cơ sở nêu trên, tôi quyết định
phương pháp cần lựa chọn để đạt hiệu quả về chất lượng cao trong dạy
học thể thao tự chọn môn bóng chuyền trong trường Trung học cơ sở là:
Nhóm phương pháp sức bền, trực quan , phương pháp thực hành đi
theo con đường tìm tòi nghiên cứu, tỏ ra có nhiều ưu thế trong việc thực
hiện mục tiêu đào tạo và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi này
(13-14 tuổi). Đồng thời cũng thể hiện được phương pháp đặc thù của
bộ môn, nhất là kinh nghiệm sống còn ít vốn hiểu biết còn nghèo nàn,
các biểu tượng tích luỹ cò ;n hạn chế, các em còn nặng về tư duy hình
tượng cụ thể, tư duy theo thực nghiệm thì việc xây dựng các khái niệm
đòi hỏi phải lấy "thị phạm động tác" (các phương tiện trực quan) làm
điểm tựa.
Các phương pháp này phát huy được tính tự giác, tích cực, chủ
động, sáng tạo dưới sự tổ chức và chỉ đạo của giao viên, kiến thức thu
nhận được sẽ trở thành tài sản riêng của các em. Vì vậy các em hiểu bài
sâu hơn, nắm kiến thức chắc hơn. Trong trường hợp này các phương
pháp góp phần phát triển tư duy rèn kĩ năng cho học sinh, cho các em
tập dượt, làm quen với các phương pháp nghiên cứu nói riêng, phương
pháp nhận thức nói chung, đặc biệt là kết hợp với các yếu tố nêu và giải
quyết vấn đề.
2
Bên cạnh quan sát và làm mẫu được sử dụng trong nhóm phương
pháp trực quan và thực hành thì phương pháp đàm thoại tìm tòi trong
nhóm phương pháp dùng lời cũng được vận dụng phổ biến trong dạy
học Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng chuyền trong
trường Trung học cơ sở.
3/ Thời gian - Địa điểm.
a/ Thời gian:
Tôi nghiên cứu đề tài từ tháng 10 năm 2010 trong môn Thể dục.
b/ Địa điểm:
Trường THCS Phúc Thịnh - Ngọc lặc.
c/ Giới hạn đối tư& #7907;ng nghiên cứu:
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng chuyền trong trường
Trung học cơ sở.
d/ Giới hạn về địa bàn nghiên cứu:
Trường THCS Phúc Thịnh - Ngọc lặc.
e/ Giới hạn về khách thể khảo sát:
254 học sinh Trường THCS Phúc Thịnh - Ngọc lặc.
B. PHẦN NỘI DUNG
1/ Cơ sở lí luận :
Chương trình thể dục nghiên cứu về các động tác phức tạp đòi hỏi
phải có sự khéo léo, uyển chuyển, nhanh nhẹn nhưng phải rứt khoát. Đó
3
là một thuận lợi cho cả giáo viên và học sinh trong đổi mới cách dạy
học và đổi mới cách học.
Khi xem xét xong cơ sở để tiến hành đổi mới phương pháp dạy
học bằng các phương pháp tích cực, tôi tiến hành tìm hiểu và xác định.
2/ Đối với giáo viên và học sinh .
Giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn học sinh tự tìm tòi chiếm
lĩnh tri thức môn thể dục. Muốn đạt được như vậy bài soạn không chỉ
thiết kế công việc của thầy mà ch 911; yếu thiết kế hoạt động học tập của
trò
( như làm thị phạm động tác, quan sát động tác, tranh hình, bài tập ... ).
Khi lên lớp người thầy phải là huấn luyện viên, giao nhiệm vụ hướng
dẫn học sinh thực hiện các hoạt động học tập. Lúc này người thầy chỉ
uốn nắn khi học sinh thực sự gặp khó khăn & đóng vai trò làm trọng tài
cho cuộc tranh luận của các em.
Còn đối với học sinh. Để học sinh chủ động và tích cực tự lực
chiếm lĩnh chi thức sinh hN 85;c các em cần phải đạt được.
-
Tạo nhu cầu nhận thức có mong muốn tìm hiểu các động tác
cần thiết cho bản thân.
-
Tự lực tham gia vào các hoạt động học tập do giáo viên hướng
Có điều kiện để bộc lộ khả năng tự nhận thức, tự bảo vệ ý thức
của mình khi tranh luận.
-
Khuyến khích nêu thắc mắc nêu tình huống có vấn đề và tham
gia giải quyết.
3/ Đối với nội dung.
4
Xuất phát từ những cơ sở lí luận, nghiên cứu cơ sở thực tế gắn với
việc dạy. Tôi đã nghiên cứu và chọn đề tài: "Phương pháp dạy học thể
thao tự chọn môn bóng chuyền trong trường trung học cơ sở ".
Phần 1: NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1/ Nhiệm vụ nghiên cứu.
+ Nghiên cứu lý thuyết.
+ Nghiên cứu thực trạng.
+ Hệ thống hoá một số vấn đề lí luận về Phương pháp dạy học thể
thao tự chọn môn bóng chuyền trong trường trung học cơ sở
+ Nâng cao chất lượng dạy học môn Thể dục ở trường Trung học
cơ sở.
+ Tìm hiểu nghiên cứu khảo sát thực trạng việc sử dụng Phương
pháp dạy học thể thao tự chọn môn Bóng chuyền trong Trường THCS
Phúc Thịnh - Ngọc lặc.
+ Đề xuất các biện pháp sử dụng phương pháp dạy học của giáo
viên.
2/ Các nội dung cụ thể trong đề tài:
a/ Nghiên cứu đặc điểm sinh lí lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở.
- Lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở có những đặc điểm riêng. Đó
là tính cách hồn nhiên ngây thơ, trong sáng mang nhiều cảm tính và
tiềm thức những khả năng phát triển đó cũng là lứa tuổi trong giai đoạn
hình thành nhân cách.
6
- Các em tự phát hiện, tự tìm tòi và tự chiếm lĩnh kĩ thuật mới
chăm chỉ luyện tập hứng thú với giờ học, bài học.
c/ Nghiên cứu về chương trình.
- Chương trình thể thao tự chọn môn bóng chuyền trong trường
Thung học cơ sở là bộ phận của chưong trình Thể dục. Chương trình
này kế thừa và phát triển thành tựu về dạy học. Thể thao tự chọn thực
hiện những đổi mới về cấu trúc nội dụng để tăng cường hình thành và
ứng dụng kiến thức mới quan t 26;m đúng mức đến việc đổi mới phương
pháp dạy học. Từ đó giúp học sinh hoạt động học tập tích cực, linh hoạt
sáng tạo theo năng lực của học sinh.
* Thời lượng chương trình dạy Thể thao tự chọn môn bóng
chuyền
- Lớp 6 = 12 tiết.
- Lớp 7 = 12 tiết.
- Lớp 8 = 12 tiết.
- Lớp 9 = 12 tiết.
- Mỗi tiết học 45 phút.
- Tổng số thời lượng môn tự chọn cả năm là cả năm là; 45 x 48
tiết
* Kiến thức: Gồm các mạch kiến thức là.
- Trò chơi phát triển thể lực.
- C ác kĩ thuật cơ bản của môn bóng chuyền là: đệm bóng, chuyền
bóng và phát bóng thấp tay, cao tay, đập bóng, chắn bóng, chiến
thuật.....
8
xuyên thực hành luyện tập kiến thức mới đó để giải quyết các vấn đề
trong học tập trong đời sống.
- áp dụng phương pháp dạy học mới giúp học sinh biết phát hiện
chiếm lĩnh kiến thức mới và cách giải các vấn đề gần gũi đời sống.
- Mỗi giáo viên cần nghiên cứu kỹ nội dung chương trình và nhận
biết được những ý định của phân phối trường trình thì có thể có nhiều
điều kiện ôn tập củng cố kiến thức đã học, giúp học sinh h uy động
chúng để phát hiện, chiếm lĩnh, vận dụng kiến thức mới tìm ra những
nội dung còn tiềm ẩn trong bài học.
a.2. Phương pháp dạy học và các nội dung luyện tập.
Nhiệm vụ chủ yếu là củng cố các kiến thức và kĩ năng cơ bản của
chương trình. Rèn luyện các năng lực giúp học sinh hiểu ra rằng học
không để biết mà học còn để rèn luyện và vận dụng kĩ năng đó vào thực
tiễn.
a.3. Nghiên cứu soạn bài
- Soạn bài thực chất là lập kế hoạch tN 93; chức hướng dẫn học sinh
hoạt động học tập tích cực nhằm đạt được mục tiêu của một bài học thể
dục.
- Mỗi bài học cần có:
+ Mục tiêu, mức độ, kiến thức, kĩ năng cần đạt.
+ Xác định phương pháp dạy học.
Nêu các phương pháp của giáo viên thực hiện trong từng tiết, từng
bài học cụ thể và áp dụng đối với học sinh ra sao.
+ Các hoạt động dạy học chủ yếu
Xác định rõ tên từng hoạt động
10
- Cách tiến hành từng hoạt động
Kết luận chương 2
Qua nhiệm vụ nghiên cứu nội dung cụ thể trong đề tài đã nghiên
cứu từ đó tôi đã lựa chọn phương pháp nghiên cứu và kết quả nghiên
cứu cụ thể cho môn Thể dục nói chung và phương pháp dạy học thể
thao tự chọn môn bóng chuyền trong trường Trung học cơ sở.
Phần 2 : PHƯƠNG PHÁP VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
I/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1/ Phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
Nghiên cứu chương trình sách giáo vi&# 234;n thể dục Trung học cơ sở
để tìm hiểu nội dung chương trình các em cần tiếp thu, tìm hiểu sự sắp
xếp số lượng của các bài tập mà các em sẽ được học. Từ đó rút ra
những thuận lợi, khó khăn cơ bản về chươnmg trình.
Nghiên cứu một số tài liệu, giáo trình '' phương pháp dạy học thể
thao tự chọn môn bóng chuyền trong trường Trung học cơ sở''.
2/ Phương pháp điều tra.
Điều tra về kĩ năng, kĩ thuật của học sinh trong lớp, Hỏi học sinh
một số câ u hỏi sau :
? Em có thích môn thể thao bóng chuyền không ?
? Em thấy kĩ thuật của môn thể thao này như thế nào ?
? Em thực hiện tất cả các kĩ thuật của môn bóng chuyền ra sao ?
3/ Phương pháp nghiên cứu và tổng kết sư phạm.
Dự giờ một số đồng chí cùng chuyên môn để có những nhận xét
xác thực về phương pháp dạy học cho học sinh hiện nay.
11
4/ Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
Tiến hành dạy hai tiết thực nghiệm làm cơ sở thực tế cho những lý
luận đưa ra.
5/ Kết quả nghiên cứu thực tiễn.
a/ Thực trạng học sinh :
Để nắm rõ hơn về thực trạng dùng phương pháp vào bài dạy
có hiệu quả không, tôi đã tiến hành trao đổi với học sinh tại trường.
? Em có thích môn thể thao tự chọn bóng chuyền không ? Tại
sao ?
Một số em học sinh lớp 6 trả lời : Em không thích lắm vì học khó
lắm.
Một số học sinh l&# 7899;p7 trả lời : Em thích học vì môn bóng chuyền
cho em sức khỏe và sự khéo léo hơn và thấy thích bài học hơn.
b/ Đánh giá thực trạng.
Nhìn chung việc sử dụng phương pháp dạy học cho học sinh đã
và đang rất được chú trọng. Đa số giáo viên đã dùng phương pháp dạy
học thể thao tự chọn môn bóng chuyền trong trường trung học cơ sở,
đặc biệt là mỗi giáo viên đã tìm ra phương pháp riêng cho mình để phù
hợp với đặc điểm của học sinh từng lớp. & #272;iều này đã tạo điều kiện
thuận lợi cho việc phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh, tạo sự hứng thú cho học sinh trong việc học. Tuy nhiên, bên cạnh
đó thì việc áp dụng phương pháp ở các trường Trung học cơ sở vẫn còn
có những bất cập, những tồn tại.
Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, tôi xin mạn phép đưa ra một
số nguyên nhân của những tồn tại đã nói ở trên.
c/ Nguyên nhân chủ quan.
12
* Đối với giáo viên.
Bên cạnh những giáo viên rất nhiệt tình, tận tụy, không ngừng học
hỏi, trau rồi kinh nghiệm để nâng cao chất lượng các giờ học nói chung
và chất lượng của việc dạy học tự chọn trong môn Thể dục nói chung
thì vẫn còn một số giáo viên chưa thực sự nhận biết được tầm quan
trọng của việc đưa những phương pháp vào giảng dạy môn thể thao tự
chọn, dẫn đến hiệu quả giờ học chưa cao.
Ngoài ra, một số giáo viên
chưa sử dụng phương pháp phù hợp và hiệu quả. Có giáo viên do
phương pháp yếu nên học sinh thực hiện các động tác trong môn học
chưa hiệu quả, hoặc đưa ra phương pháp chưa lôi cuốn được học sinh,
thị phạm động tác còn chưa rứt khoát nên học sinh học theo cái sai của
chính giáo viên dạy.
* Đối với học sinh.
Bên cạnh những học sinh có ý thức học tập tốt, thì còn rất nhiều
học sinh chưa thực sự nhận thức được tầm quan trọng của việc học
mô n thể thao tự chọn, các em còn chây lười trong việc rèn luyện tập
hoặc có tính ỷ lại không thực hiện các động tác, nhiều em trong giờ học
còn chưa chú ý vào bài học.
Do trình độ nhận thức, khả năng cảm thụ của học sinh có sự khác
nhau dẫn tới thực trạng em thực hiện động tác kĩ thuật chưa được đồng
đều vì thế chất lượng các giờ học Thể dục chưa đạt kết quả cao như
mong muốn.
d/ Nguyên nhân khách quan.
Do cơ sở vật chất, đồ dùng thiết bị dạy học cung chưa thực sự là
đầy đủ nên có ảnh hưởng tới chất lượng giờ học.
13
của nhiều giác quan, giúp học sinh nhanh chóng có khái niện, biểu
tượng về động tác hoặc mô tả tượng trưng.
+ Nhóm phương pháp luyện tập : là phương pháp luyện tập một
động tác toàn vẹn với kết cấu của nó. Luyện tập để đạt mục đích hình
thành kĩ năng, kĩ xảo vận động và phát triển tố chất vận động. Để tích
cực hóa giáo viên cần có những thông tin nhận xét đánh giá kịp thời sẽ
có tác dụng đối với người tập.
* Đố ;i với học sinh :
- đưa ra những phương pháp phù hợp vận dung đối với các em để
phù hợp với lứa tuổi ví dụ như : ở lứa tuổi Trung học cơ sở các em rất
hiếu động các em luôn có sự ganh đua nhau trong mọi lĩnh vực. Đó
chính là hình thức tổ chức sao cho hoạt động các em đạt hiệu quả cao.
Nói chung các phương pháp giáo viên đưa ra phải phù hợp với tiết
học từng nội dung cụ thể, từ đó mới thu hút học sinh mới phát huy được
tính tích cực trong học tN 53;p, nâng cao chất lượng.
7/ Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
Từ những thực trạng trên, để đưa phương pháp dạy học thể thao tự
chọn môn bóng đá trong trường trung học cơ sở. Tôi đã tiến hành dạy
thực nghiệm tiết 31 lớp 6 và tiết 29 lớp 7. Với 92 HS lớp 6 và 155 HS
lớp 7 (tổng 247 HS)
GIÁO ÁN THỂ DỤC LỚP 7
TUẦN 15
TIẾT 29
BÓNG CHYUỀN - CHẠY BỀN
15
Ngày soạn : 17.10.2010
Ngày dạy : 15. 10. 2010
I. MỤC TIÊU :
- TTTC: Ôân : Đệm bóng, bài tập phát triển thể lực, Chuyền
bóng cao tay. Học : Phát bóng thấp tay chính diện
- Chạy bền: chạy trên địa hình tự nhiên
- Yêu cầu tiếp xúc bóng đều bằng 2 tay, tạo hình tay đúng, nâng
cao thể lục chuyên môn, điền khiển bóng đến điểm cần chuyền,
bóng đi không xoáy. Phát bóng đủ lực, đúng hướng. Chạy hết cự
ly quy định
- Rèn luyện tính tự giác, kỷ luật, đoàn kết, rèn luy&# 7879;n thân thể nâng
cao sức khỏe.
III. ĐIỂM - PHƯƠNG TIỆN :
1: Địa điểm : Sân trường
2. Phương tiện :
GV chuẩn bị : Giáo án, tranh mẫu, còi
Hs chuẩn bị : Bóng chuyền 10 - 15 quả, trang phục TDTT
III. HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS :
PHẦN VÀ NỘI DUNG
LƯỢNG PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC
VẬN
ĐỘNG
16
I/ PHẦN MỞ ĐẦU :
10 phút
€€€€€€€€€
1/ Nhận lớp :
€€€€€€€€€
- Phổ biến nội dung, yêu cầu bài
€€€€€€€€€
học
LT€ €€€€€€€€€
€GV ĐH
nhận lớp
2 / Khởi động :
- Các khớp : Cổ tay, cổ chân, vai,
hông , gối.
- Ép ngang, ép dọc, chạy bước
nhỏ, nâng cao gối, gót chạm
30 phút
mông.
- Một số động tác khơi động
chuyên môn
II / PHẦN CƠ BẢN :
€(GV) ĐH khởi
1/ Thể thao tự chọn (TTTC):
động
- Oân : + đệm bóng
+ Chuyền bóng cao tay
- bài tập phát triển thể lực
- Đội hình luyện tập bóng chuyền.
XF
- Học: phát bóng thấp tay chính
X2
X1
X3
diện
ĐH phát triển thể lực
€
€
€
€
€
€
6-8 p
2/ Chạy bền:
5phút
- ĐH phát bóng
Chạy trên địa hình tự nhiên
- Nam: 4 vòng
- Nữ: 2 vòng
ĐH chạy bền
III / PHẦN KẾT THÚC :
1 / Thả lỏng :
Thực hiện các động tác thả lỏng,
hồi tĩnh tích cực:
Vươn thở, tay, chân, điều hòa.
€€€€€€€€€
2 / củng cố - Dặn dò:
18
€€€€€€€€€
€€€€€€€€€
LT
€€€€€€€€€
€GV
ĐH củng cố- xuống lớp
19
C. PHẦN KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ
I/ KẾT LUẬN
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng chuyền trong
trường Trung học cơ sở là phương pháp hữu ích cho giáo viên khi soạn
giáo trình thể dục ở trường Trung học cơ sở. Khi giáo viên dạy bất cứ
môn tự chọn nào trong chương trình Thể dục giáo viên rất cần đến
phương pháp dạy. Tuy nhiên, không phải bất cứ giáo viên nào khi sử
dụng cuãng đều sử dụng tốt các phương pháp, đạt hiệu quả như mong
muốn. Qua dạ y thực nghiệm, dự giờ thao giảng trao đổi với giáo viên
và học sinh, tôi thấy vấn đề sử dụng phương pháp áp dụng cho môn
bóng chuyền cho học sinh trong giờ Thể dục, đặc biệt là học sinh Trung
học cơ sở là vấn đề hết sức quan trọng. Nó góp phần rất lớn trong sự
thành công của mỗi tiết dạy khi giáo viên lên lớp. Vì vậy, để đảm bảo
việc sử dụng tốt, có chất lượng thì giáo viên phải có sự nghiên cứu, tìm
hiểu phương pháp giảng dạy này. Ngoài vi̓ 9;c cần nắm chắc phương
pháp giảng dạy sao cho phù hợp, đúng lúc, đúng chỗ, đúng nội dung bài
dạy thì người giáo viên còn cần phải có sự chuẩn bị đồ dùng dạy học
trước khi lên lớp sao cho thu hút được sự chú ý của học sinh. Mặt khác,
khi sử dụng phương pháp này phải có sự kết hợp hài hòa, khéo léo giữa
các phương pháp giảng dạy môn Thể dục để tạo sự lô gíc cho bài giảng.
Thông qua việc đưa phương pháp dạy học thể thao tự chọn mô n bóng
20